Madaxweyne Xasan Sheekh oo Lagu Eedeeyay Xatooyo Qaran iyo Eedeymaha Wasiir Abdi Farah Juxa
Madaxweynaha Jamhuuriyadda Federaalka Soomaaliya, Xasan Sheekh Maxamuud, ayaa dhawaan wajahay eedeyn si dadban loogu jeediyay xatooyo qaran iyo ku takri-fal awoodeed, taas oo abuurtay dood iyo falcelin xooggan oo siyaasadeed. Eedeyntan, oo uga timid Wasiirka Arrimaha Gudaha Puntland, Abdi Farah Juxa, ayaa iftiiminaysa baahida loo qabo isla xisaabtan dhab ah iyo maamul hufan oo ka jira dalka.
Eedeynta Madaxweyne Xasan Sheekh
Wasiir Juxa ayaa bartiisa Facebook soo dhigay qoraal uu tusaale ugu soo qaatay dhacdo ka dhacday South Korea, halkaas oo madaxweynihii hore lagu xukumay dacwad la xiriirta xatooyo xoolo dadweyne iyo ku takri-fal awoodeed.
Wasiirka ayaa ku baaqay in Soomaaliya laga hirgeliyo nidaam isla xisaabtan oo madaxda dalka lala xisaabtan karo. Hadalkiisa, oo si dadban ugu muuqday dhaleeceyn ku wajahan Madaxweyne Xasan Sheekh iyo dowladdiisa, ayaa soo jeediyay in mas’uuliyiinta Soomaaliyeed looga baahan yahay inay u hoggaansamaan isla xisaabtan dhab ah, sida ka dhacda dalalka kale ee horumaray.
Wasiirka ayaa sidoo kale tilmaamay in shacabka Soomaaliyeed aysan ku filnaan karin cambaarayn iyo calaacal oo keliya, balse loo baahan yahay tallaabo sharci oo dhab ah oo looga hortago musuqmaasuqa iyo ku takri-falka awoodeed ee mas’uuliyiinta qaranka.
Eedeymaha Wasiir Abdi Farah Juxa
Dhanka kale, Wasiir Abdi Farah Juxa laftiisa ayaa lagu eedeeyay inuu xubin ka yahay xukuumaddii ugu musuqmaasuq badneyd ee abid soo martay Puntland. Waxaa lagu tuhmayaa inuu si gaar ah uga faa’iidaystay deeqaha caalamiga ah ee loogu talagalay hirgelinta dimuqraadiyadda Puntland, isagoo lacagahaas mariyay hay’adda PDRC iyo ururo kale oo NGO ah oo loo arko kuwo gacan-ku-rimis ah.
Eedeymahan ayaa ku soo beegmaya xilli Wasiirka uu ku baaqayo isla xisaabtan dhab ah oo lagu sameeyo madaxda ugu sarreysa dalka. Dad badan ayaa arrintan ku tilmaamay mid abuureysa isweydiin ku saabsan sida qof isaga lagu eedeynayo musuqmaasuq uu ugu baaqi karo la xisaabtan ka dhan ah mas’uuliyiin kale.
Falcelinta Dadweynaha iyo Saameynta Siyaasadeed
Eedeymaha loo jeediyay Madaxweynaha iyo Wasiirka labaduba waxay abuureen falcelin ballaaran oo ka dhex dhalatay shacabka iyo siyaasiyiinta dalka. Dadka qaar ayaa taageeray aragtida Wasiir Juxa ee ku baaqaysa isla xisaabtan, halka kuwa kalena ku dhaliileen inuu siyaasadeeyay arrimaha caddaaladda isagoo aan laftiisa u muuqan mid hufan.
Dhanka kale, eedeymaha loo jeediyay Madaxweyne Xasan Sheekh ayaa noqon kara caqabad ku timaadda sumcaddiisa hoggaamineed, xilli uu xooga saarayo dib-u-dhiska hay’adaha dowliga ah iyo xoojinta maamul wanaagga. Falcelinta ka dhalatay arrimahan waxay muujineysaa sida musuqmaasuqu u yahay caqabad joogto ah oo haysta mas’uuliyiinta Soomaalida, iyadoo la dareemayo in nidaamka isla xisaabtanka dalka uu weli liito.
Gunaanad
Eedeymaha labada dhinacba waxay muujinayaan baahida degdegga ah ee Soomaaliya u qabto nidaam sharci oo hufan, hay’ado madaxbannaan, iyo isla xisaabtan dhab ah oo saameynaya dhammaan heerarka mas’uuliyiinta. Si kastaba ha ahaatee, shacabka Soomaaliyeed iyo beesha caalamka waxay si dhow isha ugu hayaan sida dowladda iyo hay’adaha sharciga ay uga falcelinayaan eedeymahan.
Haddii Soomaaliya rabto inay ku tallaabsato horumar waara, waa muhiim in dhammaan mas’uuliyiinta lagu xisaabiyo sharciga si siman, iyada oo aan loo eegin xilka ay hayaan. Tani waxay sidoo kale u baahan tahay in qof kasta oo baaq isla xisaabtan ah jeedinaya uu isagana laftiisa muujiyo hufnaan iyo daacadnimo. Marka arrintan lagu dhaqmo, waxaa la heli karaa dowladnimo dhab ah oo ka fog musuqmaasuq iyo ku takri-fal awoodeed