Golaha Wadatashiga Qaran oo War-murtiyeed Ka Soo Saaray Shirkii Muqdisho – Maxaa Lagu Heshiiyay?
Magaalada Muqdisho ayaa markale martigelisay shir heer qaran ah oo muhiim u ah masiirka siyaasadeed ee dalka Soomaaliya, kaasi oo ay isugu yimaadeen madaxda sare ee dowladda federaalka iyo kuwa dowlad-goboleedyada. Shirkan oo socday laba maalmood (6–7 May 2025) ayaa lagu qabtay xarunta madaxtooyada, waxaana guddoomiyay Madaxweynaha Jamhuuriyadda Federaalka Soomaaliya, Mudane Xasan Sheekh Maxamuud. Waxaa ka qeybgalay Ra’iisul Wasaaraha Xukuumadda Federaalka, Mudane Xamsa Cabdi Barre, madaxda dowlad-goboleedyada, Duqa Muqdisho, iyo hoggaamiyaha maamulka SSC-Khaatumo.
Shirka ayaa waxaa looga hadlay arrimo la xiriira amniga guud ee dalka, horumarinta geeddi-socodka dowlad-dhiska, iyo dardargelinta nidaamka doorasho ee dalka. Intii uu shirku socday, waxaa golaha loo jeediyay warbixinno muhiim ah oo ay kamid yihiin xaaladda dagaalka lagula jiro kooxaha argagixisada iyo qorshaha xasilinta deegaannada laga xoreeyay, taasoo uu soo bandhigay La-taliyaha Amniga Qaranka. Sidoo kale, Guddiga Doorashooyinka Qaranka ayaa sharaxaad ka bixiyay sida ay u socoto diiwaangelinta codbixiyeyaasha, iyagoo tilmaamay in howshaasi si habsami leh uga socoto qeybo badan oo dalka kamid ah, gaar ahaan Gobolka Banaadir.
Goluhu wuxuu si gaar ah ugu mahadceliyay ciidamada qalabka sida ee Soomaaliyeed, kuwaasoo ay ku ammaanayeen doorka ay ku leeyihiin sugidda amniga dalka iyo hawlgallada wadajirka ah ee lala fulinayo AU-da iyo howlgalka AUSSOM. Waxaa sidoo kale lagu bogaadiyay shacabka Soomaaliyeed ee garab istaagay ciidamada, taasoo loo arko mid sare u qaadaysa kalsoonida shacabka iyo hay’adaha amniga.
Qodobka ugu miisaanka weyn ee laga gaaray shirkan wuxuu ahaa aqoonsiga rasmi ah ee maamulka SSC-Khaatumo, iyadoo Golaha Wadatashiga Qaran uu si buuxda u ansixiyay in maamulkaasi uu yahay xubin rasmi ah oo ka tirsan dowladda Federaalka Soomaaliya. Tallaabadan ayaa loo arkaa mid muhiim u ah xoojinta midnimada dalka.
Sidoo kale, shirku wuxuu xoogga saaray muhiimadda ay leedahay in dalka laga hirgeliyo nidaam doorasho oo xor ah, xalaal ah, oo ku dhisan qof iyo cod. Waxaa la isku raacay in si degdeg ah loo dardar-geliyo hawsha diiwaangelinta codbixiyeyaasha, lana abuuro jawi siyaasadeed oo xor ah, si xisbiyada iyo shacabka Soomaaliyeed ay si siman ugu qeybqaataan hannaanka doorashooyinka.
Dhinaca dagaalka lagula jiro kooxaha argagixisada, Golaha Wadatashiga Qaran wuxuu mar kale adkeeyay in la sii wado dagaalkaasi ilaa laga ciribtiro dhammaan kooxaha amniga wax u dhimaya. Waxaa la ballanqaaday in ay sii xoogeysan doonaan iskaashiga gudaha iyo kan caalamiga ah, iyadoo la xoojinayo howlgalada lagula dagaallamayo Al-Shabaab iyo kooxaha la midka ah.
Shirka ayaa sidoo kale taabtay khilaafka siyaasadeed ee u dhexeeya dowladda Federaalka iyo maamulka Jubaland. Goluhu wuxuu faray Wasaaradaha Arrimaha Gudaha iyo Dib-u-heshiisiinta in ay si degdeg ah u bilaabaan wada-xaajoodyo rasmi ah oo xal waara laga gaarayo. Inkasta oo arrintaasi la bogaadiyay, hadana falanqeeyeyaasha siyaasadda iyo mucaaradka ayaa dhaliilay sida dowladda u maareyneyso xiriirka ay la leedahay qaar kamid ah maamul-goboleedyada, iyagoo sheegay in la baahan yahay in xal loo helo cabashooyinka taagan halkii loo adeegsan lahaa cadaadis siyaasadeed.
Shirka Golaha Wadatashiga Qaran ee lagu soo gabagabeeyay Muqdisho bishan May 2025 wuxuu calaamad u yahay marxalad cusub oo dalka u jeexeysa waddo muhiim ah. Qodobada la isku raacay – sida aqoonsiga SSC-Khaatumo, dardargelinta doorashooyinka, iyo xoojinta dagaalka argagixisada – waa tallaabooyin la taaban karo. Si kastaba ha ahaatee, waxaa la sugayaa in go’aamadaas si dhab ah loo hirgeliyo, maadaama shacabka Soomaaliyeed ay u baahan yihiin dowladnimo la isku halleyn karo, xasilooni siyaasadeed, iyo horumar waara.
Gunaanad
Shirka Golaha Wadatashiga Qaran ee Muqdisho wuxuu muujiyay isbeddel cusub oo dhinaca midnimada iyo amniga ah. Aqoonsiga rasmiga ah ee SSC-Khaatumo waa tallaabo muhiim ah oo dib u habeyn u horseedi karta xiriirka dowladda dhexe iyo deegaannadaas. Dhinaca kale Dadaalka joogtada ah ee lagu ciribtirayo argagixisada ayaa ah mid mudan bogaadin.
Si kastaba ha ahaatee, tuhun xooggan ayaa weli dul hoganaya hufnaanta iyo sharciyadda Guddiga Doorashooyinka Qaranka, iyadoo Puntland, Jubbaland, iyo inta badan mucaaradka ay horey u diideen sharciyaddiisa. Kalsooni-darradan ayaa halis ku ah hirgelinta doorashooyin lagu wada kalsoon yahay.
